wczasy, wakacje, urlop
10 May 2012r.
Nie sposób wymienić wszystkich badaczy, którzy się zajmowali zagadnieniami językoznawczymi, więc tylko ważniejsi: Kaszuba ks. Gustaw Pobłocki, Wielkopolanin Leon Biskupski, Małopolanin Stefan Ramult, autor między innymi Słownika języka pomorskiego czyli kaszubskiego i Statystyki ludności kaszubskiej. Ramułt przyjął stanowisko odmienne niż iotychczasowi badacze, głosił mianowicie, że kaszubszczyzna nie jest "narzeczem polskim, lecz stanowi odrębny język ludów pomorskich, które tworzyły ongiś odrębny naród. Teoria Ramułta wywołała w świecie nauki prawdziwą burzę; wypowiadali się uczeni tej miary co Jan Baudouin Courtenay i Aleksander Bruckner.Równolegle z ożywieniem badań historycznych budzą się zainteresowania etnografią Kaszub. Po Florianie Ceynowie (patrz pod C) wymienić tu trzeba Józefa Łęgowskiego (1852—1930), autora między innymi prac Kaszuby i Kociewie oraz Ludność polska w Prusach Zachodnich, jej rozwój i rozsiedlenie w bieżącym stuleciu, z mapą etnograficzną. Sięgają też na Kaszuby zainteresowania Grzegorza S m ó 1skiego, publicysty i badacza Słowiańszczyzny, który ogłasza szereg szkiców opartych na materiale etnograficznym zebranym na Kaszubach. Ze strony niemieckiej etnografią Kaszub interesują się Aleksander Treichel — ludoznawca wysokiej klasy, Otto Knoop, Słowiniec z pochodzenia, autor wielu publikacji i współwydawca w 1892—1902 czasopisma fur pommersche R. Krause —interesujący się szczególnie okolicami Człuchowa, Wałcza i Szczecinka — oraz Paul B e h r e n d, który pozostawił po sobie sześciotomowy zbiór Westpreussischer Sagen- schatz. Nadal rozwijają się też szerokie badania językoznawcze. W polowie ubiegłego stulecia kontynuują je, równolegle z Ceynową, Rosjanie, profesorowie petersburscy, Izmael Sriezniewski i Aleksander Fiedorowicz H i 1- f e r d i n g. Szczególne zasługi ma tu Hilferding, który książką Ostatki Słowian na południowym brzegu Bałtyckiego Morza, napisaną po podróży odbytej w 1856 roku w okolice Słupska, rozbudził ogromne zainteresowanie tragicznym losem Słowińców (patrz pod S). Po nim studia nad Słowińcami podejmuje Alfons Parczewski, pisząc Szczątki kaszubskie w Prowincji Pomorskiej, a nieco później Fin — Jooseppi Julius M i k k o 1 a, Niemcy: Franz Tetzner i Friedrich Lorentz oraz wspomniany już Polak — Józef Łęgów- ski. Najdonioślejsze znaczenie miały prace Lorentza, o- bejmujące między innymi Gramatykę słowińską, Teksty słowińskie i Słownik słowiński. Nie sposób wymienić wszystkich badaczy, którzy się zajmowali zagadnieniami językoznawczymi, więc tylko ważniejsi: Kaszuba ks. Gustaw Pobłocki, Wielkopolanin Leon Biskupski, Małopolanin Stefan R a- mult, autor między innymi Słownika języka pomorskiego czyli kaszubskiego i Statystyki ludności kaszubskiej. Ramułt przyjął stanowisko odmienne niż iotychczasowi badacze, głosił mianowicie, że kaszubszczyzna nie jest "narzeczem polskim, lecz stanowi odrębny język ludów pomorskich, które tworzyły ongiś odrębny naród. Teoria Ramułta wywołała w świecie nauki prawdziwą burzę; wypowiadali się uczeni tej miary co Jan Baudouin Courtenay i Aleksander Bruckner. Już v początku naszego stulecia zabrał na ten temat głos Kazimierz Nitsch, stając na stanowisku, że mowa kaszubska jest formą przejściową między ję- f zykami polskim i połabskim, który wymarł, oba zaś te języki wywodziły się z jednej z trzech grup językowych za- chodniosłowiańskich, a mianowicie z grupy lechickiej. Pogląd ten podtrzymany został między innymi przez Tadeusza Lehra-Spławińskiego oraz Mikołaja Rud n i c k i e g o.