wczasy, wakacje, urlop
10 May 2012r.
Mowa kaszubska zwróciła uwagę filologów, stała się przedmiotem badań naukowych już ponad sto lat temu. Pierwszy dał w tym kierunku podnietę — rozbudził zainteresowania kaszubologicz- ne — Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (1764— —1855), z pochodzenia Mazur, lektor języka polskiego w Gimnazjum 'Akademickim w Gdańsku. W swym Słowniku niemiecko-polskim, wydanym w 1823 roku, Mrongowiusz napisał w przedmowie: „Byłoby dla historyków rzeczą wielce pożyteczną, gdyby jakiś polski językoznawca zechciał wszystkie wsie kaszubskie objechać, pozbierać stare wyrazy i wydać dialektyczny słownik kaszubski". Sam przytoczył też na końcu swego słownika szereg charakterystycznych wyrażeń kaszubskich.Słowa Mrongowiusza znalazły żywy oddźwięk wśród uczonych rosyjskich (między innymi dlatego, że Mrongowiusz wspominał o pewnych elementach wspólnych dla języka rosyjskiego i kaszubskiego). Dzięki poparciu Rosjanina, Mikołaja hr. Rumiancowa, gdański uczony miał nawet odbyć podróż badawczą W okolice Słupska, nim jednak doszło do tego, Rumiancow zmarł. Zainteresowanie Rosjan zwróciło z kolei uwagę Niemców na kaszubszczyznę. Z Mrongowiu- szem nawiązuje kontakt Johann August S a c k, prezes Towarzystwa Dziejów i Sta- 1} rożytności Pomorskich w Szczecinie. Ale oto znowu odzywają się Rosjanie. W 1839 roku Akademia Petersburska wysyła na Kaszuby, lingwistę Iwana Piotra P r e j s a. Efektem jego badań staje się pierwsza naukowa próba scharakteryzowania mowy kaszubskiej sprawozdanie o języku kaszubskim. W drugiej połowie ubiegłego stulecia następuje dalsze ożywienie badań nad kaszubszczyzną, przy czym obok Rosjan i Niemców zaczynają się interesować Kaszubami badacze polscy. Jako jeden z pierwszych trud badariia i opisywania historii ziem nadbałtyckich podejmuje Pomorzanin, ks. Stanisław K u j o t (patrz pod K). Tematyką tą interesują się również: Wojciech Kętrzyński, Stanisław Mariański, ks. Jakub Fankidejski, Wilhelm Bogusławski i Karol Emilian Sieniawski, autor Poglądu na dzieje Słowian zachodnio-północnych. Równolegle z ożywieniem badań historycznych budzą się zainteresowania etnografią