Noclegi - polskie wybrzeże

Trasa Turustyczna Tczew - Hel

12 June 2012r.

TRASA 26. Gdańsk — Woclawy (13 km) — Grabiny Zameczek (22 km) — Krzywe Koło (29 km) — Tczew (41 km) Na odcinku od PGR Grabiny Zameczek do Tczewa kursuje PKS. Trasa prowadzi przez monotonny teren Żuław Gdańskich i miejscowości posiadające cenne obiekty zabytkowe. Wyjazd z Gdańska ul. Elbląską, po 3 km trasa skręca na prawo w kierunku pd. 13 km Woclawy. Jest to stara słowiańska wieś, istniejąca już w czasach książąt pomorskich. Przywilej lokacyjny z 1384 r. Istniejący tu kościół gotycki, z pięknym szczytem wschodnim został wypalony w 1945 r. We Wocławach na wsch. odgałęzia się trasa 3 do Nw. Dworu Gdańskiego. Na 18 km trasy odgałęzienie na wsch. drogi do Ostaszewa i Lubieszewa. Przy drodze tej w odl. 2 m na wsch. od odgałęzienia wieś Trutnowy, wymieniona w 1308 r. We wsi kilka cennych domów żuławskich: m. in. dom nr 1 z pocz. XIX w. z dachem mansardowym, dom nr 3 z 1720—26 posiada dekoracyjne podcienie, barokowe drzwi wejściowe i bardzo rzadką barokową piętrową sień. W zagrodzie pod nr 7 z poł. XIX w. dom podcieniowy i ryglowa stodoła. Kościół gotycki, trójnawowy, pseudobazyliikowy z zasklepionym prezbiterium i niską, masywną wieżą, której drewniana nadbudowa uległa zniszczeniu. Plebania z 1728 r" nakryta dachem mansardowym, ściany wzmocnione przyporami. Ok. 2 km na wsch. od Trutnowów duża wieś ulicówka Cedry Wlk. Przywilej otrzymała wieś w 1350 r. Cedry Wlk. ucierpiały wiele w czasie wojen: w 1465 r. zrabowali wieś Krzyżacy, w XVII w. Szwedzi. W 1631 r. mieszkał tu jakiś czas wybitny polityk szwedzki, kanclerz Axel Oxenistierna. Wieś niszczona była w 1707 r. podczas najazdu Karola XII. Pod nr 20 dom ryglowy z ok. 1800 r., a pod nr 48 dom podcieniowy z mansardowym dachem z pocz. XIX w. W odl. 4 km na wsch. za Cedrami Wlk. w pobliżu Wisły owalnicowa wieś Leszkowy, założona została prawdopodobnie w XIV w. Potwierdzenie lokacji w 1552 r. W 1458 r. zniszczona przez Krzyżaków, w 1626 spustoszona przez Szwedów. Dalsze grabieże w czasie wojny północnej z pocz. XVIII w. Wiele ucierpiała również wieś w związku z powodziami w XV i XVII w. Kościół z XVII w., nawa pn. i wieża później dobudowane. Od odgałęzienia za wsią Wocławy trasa skręca na zach., po czym po 2 km ponownie skręca. 22 km Grabiny Zameczek. Najciekawsza ze względu na historyczną przeszłość i obiekty zabytkowe miejscowość Żuław Gdańskich. Dawniej majątek prywatny obecnie PGR. Leży na prawym brzegu rzeki Motławy, przy ujściu do niej rzeczki Kłodawy, która doprowadzona została tu kanałem za czasów krzyżackich. Koło PGR znajduje się jedno z dwu istniejących na Żuławach wzniesień dyluwialnych, osiągające 14,6 m npm. Za czasów książąt pomorskich znajdowała się tu osada Grabino, którą w 1273 r. podarował książę Mszczuj II jednemu z mieszczan tczewskich. Po zagarnięciu Żuław Krzyżacy wznoszą w Grabinach dwór obronny, który otoczony został wałem i fosą. Fosę wypełniała woda doprowadzana specjalnie wybudowanym kanałem. Koryto Kłodawy poprowadzono nad rzeką Motławą w drewnianym ujęciu, które istniało do ostatnich czasów. Płynąca bowiem nisko Mo-tława nie mogła wypełnić fos zamkowych. Krzyżacy rozwijają tu hodowlę bydła i utrzymują stadninę koni. W wybudowanym przez Mikołaja Fellensteina, budowniczego pałacu w. mistrza w Malborku, w 1. 1404—06 nowym zamku zatrzymywali się często w. mistrzowie. Forteczka ta zdobyta została po wybuchu wojny 13-letniej przez gdańszczan i zburzona w 1459 r. Odbudowuje rezydencję gdańska rodzina Ferberów, uzyskawszy majątek w dzierżawę. W 1577 r. zatrzymał się tu król Stefan Batory. Pod koniec XVI w. kolejny dzierżawca wznosi okazały pałac renesansowy, w którym kwaterował Gustaw Adolf podczas pobytu na Pomorzu. W styczniu 1657 r. uderzają na zajęty przez Szwedów zamek gdańszczanie i podczas oblężenia tracą 186 ludzi. Rozjątrzeni stratami wycinają w pień całą załogę, składającą się z 60 Finów. Z dawnych urządzeń obronnych pozostał szeroki, obecnie suchy rów, obiegający czworobokiem zabudowania PGR-u. Zachowały się sklepione piwnice zach. skrzydła zamku, a na parterze jedno z pomieszczeń służące od 1643 r. jako kaplica. Posiada ona sklepienie renesansowe, wsparte na 1 filarze. Skromne wyposażenie barokowe. Reszta budowli prócz renesansowej bramy od zach. nowsze. W obrębie gospodarstwa czynny młyn wodny. Dom nr 51 z 1 poł. XIX w. Koło dworu, nad Motławą znajduje się mały, jedyny na Żuławach park ze starodrzewem; rośnie tu m. in. kilkusetletni dąb o obw. 6,88 m i wys. 27 m. W odl. 2 km na pn. od majątku leży wiodka Wróblewo, w XIV w. ' osada ogrodnicza. Zachował się w niej, tuż nad Motławą mały, szczególnie cenny kościółek ryglowy z 1 poł. XVI w., wieża i prezbiterium późniejsze. Ściany pokryli malowidłami w 1953 r. studenci gdańscy ze szkoły plastycznej. Trasa prowadzi z Grabin Zameczku na pd. 25 km Suchy Dąb. Wieś, gosp., sklep, st. kol. wąsk.; iprzyst. PKS. Wieś wymieniona w 1350 r. Zachowało się w niej kilka domów typu żuławskiego, np. podcieniowy dom nr 3, nr 18 z 1 poł. XIX w., nr 61 z 1797 r. Przy zagrodzie nr 74 dom z 2 poł. XVIII w. i murowany spichrz z 1711 r. Przed domem nr 15 2 rokokowe słupki przedprożowe z 1735 r. W odl. 3 km na wsch. wieś Osice. Kilka cennych domów podcieniowych oraz gotycki kościół z bogatym barokowym wyposażeniem. 29 km Krzywe Koło. Wieś wymieniona w dokumencie z 1363 r. Plan wsi zbliżony do owalnicy. Dom podcieniowy nr 6 z 1 poł. XIX w., obok dom z 1860 r. z murowanym podcieniem. W zagrodzie nr 8 dom z 1 poł. XIX w. i r y-g 1 o wy spichrz. Kościół gotycki, przebudowany w 1686 r. i w XIX w., z wieżą ryglową. Zachowane barokowe wyposażenie z XVII w. Za wsią trasa krzyżuje się z drogą biegnącą z Pszczółek do Steblewa. 163 — Woj. gdańskie W odl. 3 km Steblewo, wieś leżąca w pobliżu koryta Wisły. Jest to b. stara osada pomorska, której dzieje sięgają wczesnego średniowiecza. Pierwsza wzmianka z 1305 r. Z gotyckiego kościoła, spalonego w 1945 (r. pozostała ruina. Dom nr 23 z ok. 1800 r., dach mansardowy, dekoracyjne podcienie ryglowe, drzwi wejściowe rokokowe. Dom nr 26 z i poł. XIX w. Dom podcieniowy nr 29 z ok. 1800 r. Trasa biegnie na pd. wzdłuż rzeki Motławy. 31 km Koźliny. Stara zapewne wczesnośredniowieczna wieś, lokacja odnowiona w 1353 r. We wsi kilka zabytkowych domów, m. in. nr 33 z poł. XIX w., nr 37 z pocz. XIX w., przy nim spichrz ryglowy z tego samego czasu. Kościół murowany z gotyckim prezbiterium, nawa oraz wieża z 1683 r. Zachowane bogate i cenne wyposażenie wnętrza z XVII i XVIII w. W dalszym ciągu drogi trasa biegnie wzdłuż wału wiślanego. Na zach. od trasy płynie rzeka Motława. 41 km Tczew (opis patrz trasa I, str. 168). TRASA 27. Gdynia — Reda (18 km) — Wejherowo (25 km) — Luzino (34 km) — Godętowo (50 km) — Lębork (60 km) — (Słupsk, 111 km) Trasa pokrywa się z linią PKS. Opis miejscowości znajduje się przy trasie XIII. TRASA 28. Gdynia — Pierwoszyno (14 km) — Puck (31 km) — Władysławowo (42 km) — Chałupy (49 km) — Kuźnica (55 km) — Jastarnia (63 km) — Jurata (65 km) — Hel (77 km) Na odcinku Gdynia — Rewa i Puck — Hel kursuje PKS. Jedna z najciekawszych tras na Wybrzeżu Gdańskim, biegnie obok lub w pobliżu brzegów Zatoki Puckiej i pełnego morza. Po drodze szereg atrakcyjnych letniskowych miejscowości nadmorskich. Zabytki, pomniki przyrody. Wyjazd z Gdyni ul. Czerwonych Kosynierów w kierunku Wejherowa. Po 6 km w Gdyni-Chylonii trasa skręca w prawo w kierunku pn. na odgałęzienie drogi do Rewy i przeciąwszy dolinę Chylońskiego Potoku wspina się serpentynami po stromym zboczu Kępy Oksywskiej. 9 km Pogórze. Osada, w której na prawo odbiega droga do oddalonej o 5 km dzielnicy Gdyni Oksywie. Z Pogórza trasa prowadzi przez płaski teren, na którym w 1939 r. toczyły zacięte walki z Niemcami oddziały płk. Dąbka. Na tych obszarach osaczone zostały przez oddziały armii radzieckiej i polskiej w 1945 r. wojska hitlerowskie. 13 km Kosakowo. Wieś kaszubska. 14 km Pierwoszyno. We wsi odgałęzia się na pn. droga do Rewy. Przy drodze tej w odl. 2 ikm od Pierwoszyna leży wieś Mosty. B. stara osada pomorska, wymieniona w dokumencie z 1224 r. Należała ona przez długi czas do cystersów oliwskich, a rościły sobie do niej pretensje norbertanki z Żukowa. W Mostach doszło do krwawej rozprawy w 1596 ir. Był to formalny zajazd na dwór przejęty podobno podstępnie przez norbertanki a zorganizowany przez dzierżawcę cystersów tej części majątku St. Konarskiego, szwagra opata oliwskiego D. Konarskiego. Konarski odniósł zwycięstwo, okupione jednak śmiercią trzech ludzi. W lipcu 1603 r. napadli na wieś podczas nocy Szwedzi i rozpoczęli irabunek, lecz ludność rzuciła się na rabusiów, dwu zabiła i kilku zraniła, co skłoniło napastników do ucieczki na statki. Ponowny napad w 1608 r. zakończył się uprowadzeniem kilku rybaków w niewolę. W Mostach zachował się murowany dworek z końca XVIII w., z późniejszą przybudówką. We wnętrzu barokowe schody i dwa kominki — rokokowy i klasycystyczny. Od szosy prowadzi do dworu wysadzana lipami aleja. W odl. 500 m na wsch. od Mostów, w pobliżu brzegu morskiego leży wieś rybacka Mechelinki. Na pn. od niej, w pobliżu wsi Rewy znajdowała się przystań (pomosty — istąd ma pochodzić nazwa wsi Mosty) rybacka, będąca iportem klasztoru oliwskiego. Znajdowała się tu niegdyś wyspa, wymieniona na podfałszowanym przez cystersów dokumencie z 1235 r. o prawach rybołówstwa. W odl. 3 km na pn. od Mostów leży na piaszczystej ławicy nadmorskiej rybacka wieś Rewa. Od jej wsch. krańca wybiega w morze ok. 1 km długi i kilka metrów szeroki półwysep, Cypel Rewski, nazywany przez rybaków Szpyrkiem. Jego przedłużenie, podwodna mielizna (Ry-bitwia Mielizna albo Mewia Rafa) ciągnie się w kierunku 10 km odległej wsi Kuźnicy na Mierzei Helskiej. Ok. 1 km od końca Cypla Rewskiego znajduje się sztucznie pogłębiane przejście dla statków udających się do Pucka, noszące nazwę Głębinka. Za Pierwoszynem trasa skręca w prawo na pn. zach. i biegnie pn. skrajem Kępy Oksywskiej ku pradolinie rzeki Redy. Na 17,5 km trasy droga zakręca ostro ku pn., mija Kanał Zagórskiej Strugi, wjeżdża na 6 km szeroki w tym miejscu teren Mostowych Błot, przekształcanych dzięki pracom melioracyjnym w wielką bazę paszową i wiedzie przez równy, pocięty kanalikami i rowami obszar, niegdyś będący niewątpliwie korytem wielkiej rzeki. Przez pradolinę tę, w pn. jej części płynie rzeka Reda, uchodząca do 2 km odległej widocznej w głębi na prawo Zatoki Puckiej. Minąwszy pradolinę droga wspina się na strome zbocze. 22 km Mrzezino. Wieś malowniczo położona na skraju wysoczyzny morenowej. Jedna z najstarszych osad w pow. puckim. Znajduje się tu ryglowy młyn 'wodny z2 poł. XVIII w. 24 km Smolno. Wieś położona nad bystrą, płynącą w malowniczej dolince rzeczką Gizdepką, wzmiankowana w XIII w. We wsi pod nr 53 chata ryglowa z podcieniem (rygle wypełnione gliną), pochodząca z 2 poł. XVIII w. 26 km Żelistrzewo. Duża kaszubska wieś. Z Zelistrzewa trasa biegnie wzdłuż toru kol., wysadzaną drzewami drogą. 31 km Puck. Z Pucka wyjazd w kierunku pn.-zach. Trasa przecina tor kol. skręca w prawo na drogę do Władysławowa, biegnąc na przestrzeni 1,5 km w poprzek przez dolinę rzeki Płutnicy, uchodzącej opodal drogi do Zatoki Puckiej. Minąwszy rzekę trasa prowadzi ok. 1 km tuż przy brzegu morskim, a następnie wspina się po łagodnym zboczu Kępy Swarzewskiej. 36 km Gnieżdżewo. We wsi odgałęzia się w kierunku pn.-zach. droga do Jastrzębiej Góry (12 km). Trasa biegnie na wprost na pn. 38 km Swarzewo. Duża wieś położona w pobliżu brzegu morskiego. Bardzo stara osada pomorska, wzmiankowana w 1340 r. W jej rejonie znaleziono skarb monet kufickich, świadczący iż tędy wiódł szlak handlowy od wschodu i że w handlu uczestniczyli kupcy arabscy lub ich pośrednicy. Swarzewo jest miejscem odpustowym Kaszubów. . We wsi zachowały się dwie stare chałupy, nr 26 i 30, pochodzące prawdopodobnie jeszcze z XVIII w. W neogotyckim kościele z 1880 r. znajduje się szereg barokowych zabytków plastyki, gotycka rzeźba Madonny z 1 poł. XV w., a także spiżowy dzwon, odlany w Gdańsku w XVII w. przez ludwisarza Tyma. Na wsch. krańcu wsi, przy dróżce prowadzącej do morza stoi okrągła murowana kapliczka z 2 poł. XVIII w. 42 km Władysławowo (opis patrz trasa XVI, str. 256). Z Władysławowa biegnie wybudowana w 1. 1958—61 asfaltowa droga do położonego na wsch. krańcu Mierzei Helskiej osiedla Hel. Droga biegnie równolegle do czynnej tu od 1922 r. linii kolejowej. Opis odcinka trasy Władysławowo — Hel (patrz trasa XVI, str. 256).