Noclegi - polskie wybrzeże

Walka o Zjednoczenie Pomorza z Polską

27 August 2013r.

WALKA O ZJEDNOCZENIE POMORZA Z POLSKĄ W X—XIV W. Wyróżniamy trzy etapy jednoczenia się Pomorza z Polską. Pierwszy przypada na okres ostatecznego wytworzenia się i utrwalenia monarchii feudalnej w Polsce (X-XII w.), drugi - na czasy jednoczenia się państwa wielonarodowościowej rzeczypospolitej szlacheckiej. Każdy z tych okresów zawiera odrębności zarówno w przebiegu akcji jednoczenia jak ^uwarunkowaniu terytorialnym, społeczno-gospodarczym i polityczny wSkonniT ZjDednOCZenia dla Pomorza w dwu pierwszych etapach była Wielkopolska. Również w trzecim, choć tendencje zjednoczeniowe w całym państwie poiskim' Nieco inaczej ten proces przebiegał na samym Pomorzu Największą dążność do trwałego zespolenia się z Wielkopolską, a tym samym i z resztą ziem polskich, wykazywały tu ziemie nadwiślański Wpływały na to rozmaite czynniki. Na pierwszym miejscu należy wy mienie korzystne warunki geograficzne, wiążące ziemie średniego^ Z-nego Powiśla jednolitą rzeźbą terenu oraz zazębiającą się siecią dróa lądowych i wodnych. Od XIII w. coraz większą ro£%ry^ ktorego eksploatacja gospodarcza i komunikacyjna stwarzała pod a wy coraz silniejszej więzi ekonomicznej między Pomorzem nadwiślańskim a resztą ziem polskich. Gdańsk (od X w.) był portem obsLtS, ziemig całego Powiśla aż po Karpaty. Gwary południowe iTrno^Zl? P° ^ 1 ^ bezpośrednio do wielkopolskiego, kujawskTeoJ językowego. Zjednoczenie polityczne Po^ ™z^kiego obszaru lx wieku przyspieszyło na tych ziemiach oro"" gdańskiego z Polsk^ „opolskiej wspólnoty narodowościowej ogólniosłą więzią kulturalno-ideologiczną, mania jedności Pomorza z Polską. Mniej pomyślnie kształtowały się warunki nnł^ • zachodniego z resztą ziem polskich Jako Slę Pomorza wystąpić tylko Wielkopolska. Pomorze aS^boczenia mogła warunków, ażeby stać się takim ośrodkiemSMada^ P°Siadał° b°Wiem równomierność rozwoju ekonomicznego i ł ^ 119 t0 duza nie' dująca pewne opóźnienie w wytwor/P.inT ecznego tych ziem, zalegający oba brzegi bagnistej i tru^TdoT^LT^J ' mo nie sprzyjających warunków geogrL^Lv f^ ^ N°teC1' Mi" zaznaczyła się obustronna dążnośfdn ™ J stosunkowo wcześnie czyrubieżnej. W wyniku tegopo^SaŁ ^ ^ CkSpl°atacP P— w Santoku, Czarnkowie, UjścTu a nlstlnni ^grodów nadnoteckich one również wyrazem ^^^^^ i Wieleniu. Były nej, przede wszystkim z miastami u/ścia Odrv K • ^ ekonomicz-i Kołobrzegiem, które utrzymywaćżyWvJ (f™Zecm- Wolin, Uznoim) nią Europą i Skandynawią.^^ Ł' handI°WY 2 Zachod" cji rzemieślniczej i żywe' wymiany handfo^ WSZechst—J produk-ściły się poza tym warzeliie S ^duktuT^ " " Kołobrze^ mie-Polsce północnej. Wymiana tow^rowfodLwaf0 P°Żądanego w całej teriach wodnych, jak Warta, NotećT Odr P° głównYch arwych, jak Ina i Parsęta. Nowe powiązania ekonomiczne spowodowały napływ żv wiołu niemieckiego, który najpierw zahamował proces kształtowania się polskiej wspólnoty narodowej na tych ziemiach, a w następstwie przyczynił się do kształtowania się w ramach państwowości zachodniopomorskiej namiastkowej świadomości narodowościowej „pomorskiej" która w odczuciu samych Pomorzan miała charakter „wendyjski". Treść jej była tedy niewątpliwie słowiańska, ale forma najczęściej niemiecka. Ta miejscowa świadomość „pomorska" nie pozwoliła zakiełkować i doprowadzić do zwycięstwa obcej świadomości narodowej, niemieckiej, równocześnie jednak działała rozluźniająco na zarysowującą się dawniej wspólnotę narodową z resztą Polski. Jedynie wschodnie powiaty Pomorza zachodniego zamieszkałe przez ludność słowiańską i kaszubską ciążyły ku Polsce i z czasem wrosły bez reszty w polską wspólnotę narodową. Najgorzej układały się stosunki z ziemią dawnych Prusów, czyli z dzisiejszym Pomorzem mazowieckim. Między ziemiami Prusów a bezpośrednim jego zapleczem polskim rozciągały się przepastne puszcze pograniczne, które zaczęto kolonizować dopiero w XII i XIII w. Więź geograficzna, a w ślad za tym również ekonomiczna, łącząca Prusy z Polską, była bardzo słaba. Pewne związki ekonomiczne, polityczne i kulturalne z Polską docierały poprzez Ziemię Chełmińską i Pomorze nadwi-slanskie, jednakże obejmowały one tylko północne, nadmorskie rubieże Prus wzdłuż Nogatu, aż na Sambię, pozostawiając szczególnie wyraźne ślady w języku pruskim. Już za czasów Bolesława Chrobrego a następnie za Bolesława Krzywoustego były podejmowane próby politycznego opanowania ziem pruskich; najżywsze działania w tym kierunku zaznaczyły się w dobie rozdrobnienia feudalnego, jako przejaw lokalnej polityki książąt kujawsko-mazowieckich. Podobne dążenie przejawiali również książęta Pomorza gdańskiego w tym samym mni-j więcej czasie. Z drugiej strony ludność pruska zaczęła przenikać na teren Ziemi Chełmińskiej i Żuław nadwiślańskich. Powstawały również pewne zalążki trwalszej wspólnoty ekonomicznej, której przejawem była próba wciągnięcia Prusów do wymiany towarowej z Polską około r. 1220. Przybycie Krzyżaków i dokonany przez nich podbój Prus przerwały na długi czas tendencje zbliżenia się tych ziem z ziemiami polski-mij °dzyły one d°Piero w warunkach terytorialnej ekspansji wielonarodowościowej rzeczypospolitej szlacheckiej w XV w. W tej walce o połączenie ziem pruskich z Polską główna rola przypadła czynnikom społeczno-gospodarczym i politycznym. Dla kształtowania się jednak wspólnoty narodowej zabrakło warunków wspólnoty językowej, wspólnoty kultury duchowej i krótkotrwałej choćby wspólnoty życia polityczny Pod rządami krzyzackimi uciskana ekonomice.